Taxonomie
Order: Siluriformes
Onderorder: Loricarioidei
Familie: Loricariidae
Onderfamilie: Hypostominae
Geslacht: Hypancistrus
Soort: Hypancistrus yudja, Sousa, Sousa, Ribeiro, Sabaj, Zuanon, & Py-Daniel, 2025
Beschrijving
Hypancistrus yudja L174 is met een lichaamslengte van ongeveer 8 cm een van de kleinste plecos in de hobby.
Deze niet-ingeschreven soort vertoont een wit-roze grondkleur met een grijs patroon. Slechts één streep achter de kop vertoont een beige kleur. Het patroon is zeer variabel en kan een overgang van stippen naar wormlijnen vertonen. Anders dan de meeste andere Hypancistrus heeft deze soort echt kleine ogen en een compacte lichaamsvorm.
Omdat het leefgebied wordt vernietigd en deze soort alleen endemisch is in een klein gebied in de Rio Xingu, geldt Hypancistrus yudja L174 als bedreigd en mag daarom niet worden geëxporteerd.
Verspreiding en leefgebied
Hypancistrus yudja L174 is endemisch in een klein gebied in Rio Xingu, in de omgeving van Altamira in Brazilië.
De habitat bestaat voornamelijk uit donker, rotsachtig substraat met een sterke waterstroom. In het biotoop is zeer zuurstofrijk en warm water te vinden. Er kunnen temperaturen van meer dan 30 °C worden bereikt.
Dieet
Het dieet van deze kleine plecos bestaat voornamelijk uit insecten (larven), wormen en schaaldieren.
In gevangenschap eet deze vis bijna elk commercieel voedsel. Toch moet er op worden gelet dat het voedsel rijk is aan eiwitten.
Aquarium
Aquariums vanaf 80 cm lengte kunnen worden gebruikt om een groep H. yudja L174 te huisvesten. De ondergrond kan variëren van fijn zand tot grover grind. Een constructie van leisteen platen met ingebouwde kleine rotsen en legholen, is een goede manier om deze vissen de mogelijkheid te geven om zich te verstoppen en om te kweken. Er moeten altijd meer legholen beschikbaar zijn dan het aantal pleco's in het aquarium. Dit voorkomt gevechten om broed- en schuilplaatsen. Ze houden niet van fel licht en zijn over het algemeen schuwe vissen die zelden overdag of buiten de schuilplaatsen worden gezien.
Het is belangrijk om de plecos de benodigde watercondities te geven. Warm water 28 - 30 °C, een sterke stroming, veel zuurstof via een luchtsteen en wekelijkse waterverversingen zijn echt nodig. Deze soort geeft de voorkeur aan licht zuur water met een geleidbaarheid onder de 200 microsiemens.
Omdat Hypancistrus yudja L174 een erg vreedzame soort is, kunnen gezelschapsaquariums goed werken, als de benodigde parameters worden gegeven. Dominante vissen, die sneller bij het eten zijn dan de L174s, moeten niet samen met hen worden gehouden.
Geslachtsverschil
Deze hele kleine, niet-ingeschreven pleco uit de Rio Xingu vertoont, wat betreft geslachtsonderscheid, veel overeenkomsten met de Hypancistrus zebra L46.
Als we de dieren van de zijkant bekijken, zien we dat mannen en vrouwen een vergelijkbare hoofd- en lichaamsvorm hebben.
Vrouwtjes hebben de neiging om hoger te zitten, wat komt door hun ronde buiken tijdens de zwangerschap.
Mannen vertonen langere odontodes op de kieuwen en de harde straal van de borstvinnen. Op de rest van het hoofd kunnen korte en stompe odontodes te zien zijn.
Ook de zijkanten en de onderkant van de staart vertonen een lichte groei van odontodes. Vrouwtjes zijn in vergelijking gladder.
Van bovenaf is de geslachtsbepaling hier het makkelijkst. De lichaamsvorm haalt mannen en vrouwen heel makkelijk uit elkaar. Vrouwtjes kunnen een heel ronde buik ontwikkelen en zijn daardoor ronder. Hoewel mannetjes meer buik hebben dan bijvoorbeeld L46, is het breedste deel van het lichaam nog steeds te zien rond het schouder-gebied. Mannetjes hebben ook de neiging om een dikkere staart te hebben dan vrouwtjes.
Hoewel het seksuele dimorfisme van de hoofden niet typisch is voor Hypancistrus soorten, zijn er kleine verschillen op te merken.
Vrouwtjes hebben een vrij groot hoofd, maar deze is over het algemeen ronder dan het blokkerige hoofd van mannetjes.
Als u naar de geslachtspapil kijkt, is er niet zoveel verschil te zien, en het verschilt waarschijnlijk ook van exemplaar tot exemplaar. Het enige opvallende verschil is hier dat vrouwtjes weer die geeloranje stippen rond de papil laten zien, ook al valt het niet zo op, zoals bij L46 bijvoorbeeld.
Voortplanting en kweken
De kweek van deze soort is niet zo gebruikelijk in de hobby, maar ook niet zo moeilijk te realiseren. Ook deze Hypancistrus is een holenkweker, waarbij de man voor het broed zorgt.
Ik heb een kweekverslag van het kweken met deze Hypancistrus soort geschreven met mij eigen kweekervaringen; Hypancistrus yudja L174 kweekverslag.
Literatuur
Sousa, L.M. de., Sousa, E.B. de., Ribeiro, R. de O., Sabaj, M.H., Zuanon, J., & Py-Daniel, L.R., (2025).
Two new species of Hypancistrus (Siluriformes: Loricariidae) from the rio Xingu, Amazon, Brazil.
Neotropical Ichthyology, 23 (1)
