Taxonomie
Order: Mantodea
Onderorder: Mantodea
Familie: Mantidae
Onderfamilie: Mantinae
Geslacht: Hierodula
Soort: Hierodula membranacea, Burmeister, 1838
Beschrijving
Hierodula membranacea (algemene naam: Aziatische reuzebidsprinkhaan) is een van de grotere bidsprinkhaansoorten, ze kunnen meer dan 10 cm lang worden. Mannen blijven meestal 1 - 2 cm kleiner. De kleur van deze Aziatische reuzenbidsprinkhaan varieert sterk en lijkt aan te passen aan de omgeving. Na elke vervelling kan de bidsprinkhaan praktisch van kleur veranderen. Van roze-wit, geel, bruin tot groen, alles is mogelijk. Het is niet vastgelegd in de genen, aangezien elke gekleurde bidsprinkhaan nakomelingen kan geven in elke mogelijke kleur. 's Nachts krijgt deze bidsprinkhaan donkerdere ogen.
H. membranacea is een dag-actieve insect, dat er de voorkeur aan geeft om ondersteboven op de hoogst mogelijke hoogte te zitten, om te wachten tot er een mogelijke prooi langskomt. Elk bewegend object wordt opgemerkt door de zeer complexe ogen van dit insect en gevolgd met hoofdbewegingen.
Wanneer deze bidsprinkhaan bedreigd wordt, probeert hij zich eerst te verstoppen of te ontsnappen. Hij is een goede springer en vlieger (als hij volwassen is) en gebruikt deze vaardigheden om te ontsnappen aan een mogelijk gevaar. Wanneer er geen manier is om te ontsnappen, begint deze bidsprinkhaan te dreigen. Hiervoor wordt het voorste lichaam verticaal geplaatst met de klauwen samengevouwen tegen het lichaam gelegd. De vleugels kunnen worden uitgespreid, om het zichzelf groter te laten lijken. Als de aanvaller niet geïntimideerd raakt, begint H. membranacea de tegenstander te slaan met de klauwen of te bijten. Omdat deze soort niet zo klein is, kunnen beten pijn doen. Niettemin is deze soort niet heel erg agressief.
Verspreiding en leefgebied
Deze tropische soort heeft een brede verspreiding in Azië. Hij komt voor in India, Sri Lanka, Nepal, Zuid-China, Thailand en Java. Daar geeft hij de voorkeur aan bossen waar hij zich perfect kan camoufleren. Omdat deze soort zo'n brede verspreiding heeft, is hij geen specialist en kan hij een grote temperatuur- en vochtigheidsspanne goed verdragen. Hij geeft de voorkeur aan leefgebieden met een temperatuur rond de 20 - 28 °C, welke te vinden zijn in de meeste tropische regenwouden in Azië.
Dieet
Hierodula membranacea is een uitstekende en succesvolle jager. Zijn dieet is strikt carnivoor en bestaat voornamelijk uit vliegende insecten. Vrijwel elk bewegend dier op bereikbare afstand, klein genoeg om vast te houden, is potentieel voedsel voor deze soort. Deze soort is groot genoeg om ook kleine kikkers, hagedissen, knaagdieren en zelfs vogels te vangen, ook al is dat niet zijn hoofddieet.
Wanneer een prooi zich in de buurt van een bidsprinkhaan bevindt, wordt deze snel opgemerkt en gevolgd met de grote ogen van de bidsprinkhaan. Met langzame bewegingen, die soms de bewegende takken in de wind imiteren, positioneert de bidsprinkhaan zich in het bereik van het doel. De klauwen spreiden zich dan heel snel uit om de prooi te vangen. Met verschillende doornen op de armen wordt de prooi vastgehouden. De bidsprinkhaan begint dan snel met het eten van de poten en/of vleugels. In het geval van het vangen van potentieel gevaarlijke insecten, zoals wespen, wordt de prooi snel onthoofd en wordt de angel ver van het lichaam gehouden. Hoewel bidsprinkhanen bijna elk bewegend dier eten, lijken ze het beter te doen met keratine-achtige insecten, in plaats van zachte, zoals rupsen. Nadat een dier is opgegeten met zijn sterke (onder)kaak, gaat de bidsprinkhaan verder met het schoonmaken van haar klauwen, kaken en voelsprieten, om klaar te zijn voor de volgende prooi.
In gevangenschap moet het voedsel worden gekozen op basis van de grootte van de bidsprinkhaan. Wanneer bidsprinkhanen uitkomen, kunnen ze niet te grote prooien eten en vluchten ze er meestal voor weg. Een goed startvoer zijn fruitvliegen (Drosophilidae) omdat ze zacht voedsel zijn, dat wordt aangetrokken door licht, waar de bidsprinkhaan op zijn prooi wacht. Er zijn rassen van de fruitvliegen die niet vliegen, wat het voeren van de bidsprinkhaan nog gemakkelijker maakt. Hoe groter de bidsprinkhaan wordt, hoe groter het voedsel kan zijn. Na fruitvliegen kunnen normale vliegen, sprinkhanen of krekelbaby's worden gevoerd. Na een bepaalde grootte geven we de voorkeur aan meelwormen, omdat we die altijd in elke beschikbare maat hebben. Er moet alleen op worden gelet dat bidsprinkhanen nooit op het punt staan om te vervellen, wanneer voederdieren zich in hun verblijf bevinden. Wanneer bidsprinkhanen vervellen, kunnen ze zichzelf niet verdedigen en kunnen ze worden opgegeten door meelwormen of krekels.
Zodra een bidsprinkhaan volwassen is, geven wij er de voorkeur aan om ze te voeden met volwassen sprinkhanen. Er wordt gezegd dat krekels gastheer kunnen zijn van veel parasieten, welke de bidsprinkhanen kunnen doden. Ook daalt de vruchtbaarheid als krekels aan zwangere vrouwtjes worden gevoerd. Daarom voeren wij nooit krekels.
Bidsprinkhanen moeten ook drinken. Ook al wordt het hoofdwater met het voedsel opgenomen, bidsprinkhanen drinken druppels water op oppervlakken van bladeren, mos of (in gevangenschap) glas.
Terrarium
Ook het terrarium moet worden gekozen op grootte. Bidsprinkhanen moeten strikt alleen worden gehouden, omdat ze kannibalistisch zijn. Nadat een bidsprinkhaan is uitgekomen, is het gemakkelijker om ze in kleine, doorzichtige plastic dozen te houden, met horren in de uitsparingen van het deksel, om luchtcirculatie mogelijk te maken. Een klein blad of takje is voldoende voor de bidsprinkhaan om op te zitten. Het terrarium moeten altijd groot genoeg worden gekozen, zodat de bidsprinkhaan genoeg ruimte heeft om te vervellen. De dieren zoeken het hoogste punt om te vervellen en hangen dan ondersteboven. Om te vervellen hebben ze iets meer dan twee keer de lengte van het dier zelf nodig. Als die ruimte niet wordt gegeven, kan de bidsprinkhaan van de tak vallen of de grond raken, en op een slechte manier vervellen. Dit kan resulteren in misvormingen of het dier kan vast komen te zitten in zijn huid, waar het vervolgens sterft.
Voor volwassen en jongvolwassen bidsprinkhanen is een terrarium van 20 x 20 x 30 cm of groter voldoende. Ook hier geldt dat er niet te veel decoratie en takken in moeten worden gedaan, zodat de bidsprinkhaan goed kan vervellen.
Om de vochtigheid op peil te houden, moet er af en toe met een plantenspuit water worden gespoten. Kleine plantjes of mos helpen om de vochtigheid op peil te houden. Er moet een luchtvochtigheid van 40 - 50 % worden aangehouden.
Als warmtebron kan een kleine lamp boven het terrarium worden geplaatst. Dit zorgt er ook voor dat planten kunnen overleven en geeft een dag-cyclus voor de bidsprinkhaan. Omdat bidsprinkhanen dag-actieve dieren zijn, oriënteren ze zich op licht, wat voor hen dus noodzakelijk is. Een temperatuur van 20 - 28 °C kan ook worden bereikt met een verwarming in de kamer.
Als de parameters kunnen worden toegepast, kan deze soort ook vrij in de kamer op een zonnige plaats op een plant worden gehouden, aangezien deze soort het liefst op dezelfde plek blijft, zolang hij maar voldoende voedsel kan vangen.
Geslachtsverschil
Geslachtsbepaling van Hierodula membranacea is mogelijk na ongeveer 4 vervellingen. Het abdomen (achterlijf) van bidsprinkhanen is gesegmenteerd/verdeeld. Het laatste segment omvat de voortplantingsorganen van H. membranacea.
Het laatste segment van het abdomen is bij mannen in twee dunnere delen verdeeld en bij vrouwen is het één groter segment. Vrouwen hebben daarom 6 segmenten en mannen hebben 8 segmenten op het abdomen/achterlijf. Dit is alleen van onderaf te zien. Hoe groter de bidsprinkhaan wordt, hoe gemakkelijker het te zien is.
Met de laatste vervelling na ongeveer 5 maanden, waarbij mannen (6 vervellingen) en vrouwen (7 vervellingen) volwassen worden, kunnen de geslachten gemakkelijker worden onderscheiden. Mannetjes zijn dunner en langer dan vrouwtjes en hebben langere vleugels. Vrouwtjes worden zwaarder en hebben een robuuster abdomen dan mannetjes. Mannetjes hebben de neiging om een kortere levensduur te hebben met ongeveer 9 maanden. Vrouwtjes leven tot ongeveer 12 maanden.
Voortplanting en kweken
Het kweken van Mantids kan een beetje uitdagend zijn.
Wij hebben een kweekverslag van onze kweekervaring opgeschreven; Hierodula membranacea kweekverslag.
Literatuur
Burmeister, H. (1838).
Hierodula membranacea.
Handbuch der Entomologie, T. 2, Abt. 2: 536
